Geçenlerde ismailağa cemaatinden bir arkadaşla sohbet ediyoruz. bir ara bana “sen âlim olsaydın” içerikli bir şeyler söyledi. benim klasik manada fıkıh eğitimi almamış olmamı bir parça küçümsedi sanırım.
evet o tür bir eğitimden geçmedim, geçmek de istemezdim zaten. kaskatı, büyük ölçüde dogmatikleşmiş bir öğretiden hayır geleceğine inanmıyorum ben. çok bilmek değil, farkındalıktır önemle olan kanaatimce.
aslolan insanın iç barışı yakalaması, huzuru elde etmesidir. bunun önündeki en büyük engellerden biri de, hazmedilmemiş bilgilerdir. bilgi, tefekkür mekanizmasının içine atılıp marifete dönüştürülmezse kokuşur ve iç alemi kirletir. marifete dönüştürülmemiş bilgi vesveseye dönüşür. İmam-ı Gazali bu işin srrını güzel anlatmış:
“buradaki “fıkıh” kelimesinden, “fetvaları anlamazlar” değil, imanın ne demek olduğunu anlamazlar manası murad edilmiştir.
ömrüme yemin ederim ki, fıkh ve fehm(anlayış) kelimelerinin ikisi de lugatte bir manadadır. arablar arasında eski ve yeni şivelerde ikisi de bir manada konuşulur. Allahu teala buyuruyor:
“onlar, inanınız ki Allah’tan daha çok sizden korkuyorlar. bu ise anlayışlı bir kavim olmadıklarındandır.” (haşr: 13)
Allahu teala’dan korkularının azlığı ve insanların saldırışını büyütmeleri fıkıh azlıklarına havale ediliyor. bak bakalım bunların fakih olmamaları, fetvaların çeşitlerini bilmedikleri için mi, yoksa bizim anlattığımızı bilmedikleri için midir? Peygamber efendimiz (asm) kendisini ziyarete gelen bir cemaat hakkında fıkıh meselelerini değil, iman, amel ve ahlak esaslarını öğrenmelerini ve iyi hasletlerini anlatmaları üzerine:
“alimdirler, hakîmdirler, fâkihdirler.” buyurmuştur.
halbuki bunların hiç biri diğer manada fıkıh meselelerini bilmezlerdi. zühri kabliesinden ibrahim’in oğlu sad’a (ra) “hangi şehir halkı daha fâkihdir?” diye sorulunca,
“allahu teala’dan daha çok korkan” diye cevap vermekle fıkhın neticesine işaret etmiştir. çünkü ilmin batıni meyvesi fetva ve hükümler değil, takvadır.” (ihya-i ulumu’d-din’den)
diyalektik bir yükselişle bilincimiz tüm zıtları, karşıt görüşleri absorbe etmeden hakikate ulaşmak mümkün olmaz. dogmatik bakış açısı bizi ayrıştırır ve zıtları değerlendirmeye almamıza izin vermez. evet ben de düşmanlarımı yok etmek istiyorum ama bunu kafalarına kurşun sıkarak değil, onların fikirlerini aşarak yapmak istiyorum. bir malı piyasadan silmek istiyorsanız, daha kaliteli ve ucuzunu piyasaya sürmelisiniz.
bakın bu minvalde palpatine’in, büyük karanlık lordun sözleri takdire şayan:
“anakin, if one is to understand “the great mystery” one must study all it’s aspects, not just the dogmatic narrow view of the jedi. ıf you wish to become a complete and wise leader, you must embrace a larger view of the force.”
“anakin, büyük sırrı anlamak isteyen kimse, olaya her cepheden, tüm bakış açılarından yaklaşmalıdır. sadece jedi’ın dogmatik, dar bakış açısı yeterli gelmez. eğer bilge ve tam bir usta olmak istersen force’u tüm bakış açılarından kucaklamalısın”
isnetus 12.02.2017 10:39 ~ 10:42
